ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ขายของบน Shopee กลายเป็นกระแสสำหรับแบรนด์ทุกรูปแบบ รวมถึงแบรนด์องค์กรขนาดใหญ่ที่เริ่มเข้าสู่ marketplace เพื่อเข้าถึงฐานลูกค้าจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม แม้ Shopee จะดูเป็นโอกาสที่น่าสนใจ แต่ความจริงคือแบรนด์องค์กรควรคิดให้รอบด้าน เพราะข้อจำกัดบางอย่างอาจส่งผลเสียต่อความยั่งยืนของแบรนด์ในระยะยาว
ทำไมหลายแบรนด์จึงเลือกขายของบน Shopee?
แน่นอนว่า Shopee มีผู้ใช้งานจำนวนมาก และให้ความสะดวกในการเข้าถึงลูกค้าโดยไม่ต้องลงทุนสร้างแพลตฟอร์มของตัวเอง แบรนด์สามารถเริ่มต้นได้เร็ว โดยใช้ระบบที่มีอยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็นระบบชำระเงิน โลจิสติกส์ หรือเครื่องมือทางการตลาด แต่ในความสะดวกนี้เองก็แฝงด้วยความเสี่ยงซึ่งหลายแบรนด์อาจไม่ทันสังเกต
ความท้าทายในการควบคุมแบรนด์บน Shopee
เมื่ออยู่ใน marketplace ที่มีร้านค้าหลายหมื่นร้าน การควบคุมภาพลักษณ์แบรนด์ให้แตกต่างและน่าเชื่อถือเป็นเรื่องยาก แม้ Shopee จะมีฟีเจอร์ให้ตกแต่งร้านค้าและทำ Shopee Live ได้ แต่ในความเป็นจริง การแข่งขันกับร้านที่ตัดราคาหรือเลียนแบบสินค้าอาจทำให้แบรนด์เสีย positioning ได้ง่าย นอกจากนี้ รีวิวและคะแนนจากลูกค้าทั่วไปบนแพลตฟอร์มก็อาจไม่สะท้อนคุณภาพจริงของสินค้าและบริการ
Shopee Mall: โอกาสที่มาพร้อมกับข้อผูกมัด
แบรนด์องค์กรหลายเจ้ามักเลือกเข้าร่วม Shopee Mall เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ แต่ Shopee Mall ก็มีข้อจำกัดหลายอย่าง ทั้งเงื่อนไขการเข้าร่วม ค่าคอมมิชชัน และข้อบังคับในการจัดส่งและคืนสินค้า แม้จะมีสิทธิ์เข้าร่วมแคมเปญใหญ่ แต่สิ่งที่ได้กลับมาก็ต้องแลกกับการสูญเสียความยืดหยุ่นในการบริหารแบรนด์และกำไรต่อหน่วยที่ลดลง
ความซับซ้อนของระบบหลังบ้านและการจัดส่ง
ในระดับองค์กร การจัดการออร์เดอร์จำนวนมากผ่าน Shopee จำเป็นต้องเชื่อมต่อระบบหลังบ้านอย่าง OMS หรือ ERP ให้มีประสิทธิภาพ ซึ่งต้องใช้การพัฒนาเชิงเทคนิคอย่างต่อเนื่อง แถมยังต้องคำนึงถึง SLA และระบบขนส่งที่ Shopee เป็นผู้ควบคุมหลัก แบรนด์ไม่สามารถเลือกผู้ให้บริการโลจิสติกส์ที่เหมาะกับกลยุทธ์ของตัวเองได้อย่างอิสระ
การตลาดที่ดูคุ้มค่า แต่ต้องจ่ายแพง
แม้ว่า Shopee Ads จะช่วยเพิ่มยอดขายระยะสั้น แต่การประมูลคำค้นหายอดนิยมและการเข้าร่วมแคมเปญต่าง ๆ กลับต้องใช้ต้นทุนสูง ซึ่งในหลายกรณี แบรนด์ต้องลดราคาสินค้าลงหรือให้ส่วนลดจำนวนมากเพื่อแข่งขัน นั่นหมายถึงกำไรที่ลดลง และคุณค่าของแบรนด์ที่อาจถูกลดระดับจากสินค้าพรีเมียมไปสู่สินค้าที่ต้องพึ่งโปรโมชั่น
ประสบการณ์ลูกค้า: เป็นของ Shopee ไม่ใช่ของแบรนด์
แม้แบรนด์จะตั้งใจบริการลูกค้าอย่างเต็มที่ แต่ประสบการณ์ที่ลูกค้าได้รับส่วนใหญ่มาจากระบบ Shopee ไม่ว่าจะเป็น UI, ขั้นตอนการสั่งซื้อ, การชำระเงิน หรือการคืนสินค้า สิ่งเหล่านี้ล้วนอยู่ภายใต้กฎของ Shopee แบรนด์จึงไม่สามารถออกแบบ customer journey ได้ตามต้องการ และไม่สามารถใช้ข้อมูลลูกค้าอย่างลึกซึ้งเพื่อพัฒนาความสัมพันธ์ระยะยาวได้
ข้อจำกัดที่ส่งผลระยะยาวต่อแบรนด์
หนึ่งในประเด็นสำคัญคือการขาดความเป็นเจ้าของข้อมูลลูกค้า (Customer Ownership) แบรนด์ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลเชิงลึก เช่น พฤติกรรมการซื้อ ความถี่ในการเข้าชม หรือความสนใจของลูกค้า ทำให้ไม่สามารถวางแผน CRM หรือ Loyalty Program ที่แท้จริงได้ อีกทั้งยังพึ่งพาแพลตฟอร์มที่เปลี่ยนแปลงนโยบายได้ตลอดเวลา ซึ่งอาจส่งผลต่อการเติบโตในอนาคต
ทำไมแบรนด์ควรมีแพลตฟอร์มของตัวเองแทนที่จะขายบน Shopee
การสร้างเว็บไซต์ของแบรนด์เอง (เช่น brand.com) ช่วยให้แบรนด์ควบคุมทุกมิติของประสบการณ์ลูกค้าได้ ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบ UX, การสร้าง Loyalty Program, การเก็บและใช้ First-party Data หรือการทำ Marketing Automation ที่ตรงกลุ่มเป้าหมายมากขึ้น นอกจากนี้ยังเป็นการลงทุนระยะยาวที่สร้างทรัพย์สินดิจิทัลของแบรนด์ ไม่ใช่การฝากอนาคตไว้กับแพลตฟอร์มของคนอื่น
สรุป: ขายของบน Shopee อาจไม่ใช่ทางรอดที่ยั่งยืนสำหรับแบรนด์องค์กร
แม้ “ขายของบน Shopee” จะดูเป็นทางลัดในการเข้าสู่ตลาดออนไลน์ แต่สำหรับแบรนด์องค์กรที่ต้องการสร้างฐานลูกค้าอย่างยั่งยืนและควบคุมทุกจุดสัมผัสกับลูกค้า การพึ่งพา marketplace เพียงอย่างเดียวคือความเสี่ยง การมีแพลตฟอร์มของตัวเองคือกลยุทธ์ที่ให้แบรนด์เป็นเจ้าของทั้งข้อมูล ความสัมพันธ์ และกำไรอย่างแท้จริง
ก่อนตัดสินใจเริ่มขายบน Shopee แบรนด์องค์กรควรชั่งน้ำหนักระหว่างความง่ายในวันนี้กับความยั่งยืนในระยะยาว เพราะสุดท้ายแล้ว ความเป็นเจ้าของลูกค้า คือปัจจัยสำคัญที่สุดของแบรนด์ในยุคดิจิทัล
หากแบรนด์ต้องการทางเลือกที่ช่วยสร้างอีคอมเมิร์ซแพลตฟอร์มของตัวเองอย่างยืดหยุ่น พร้อมระบบเก็บข้อมูลลูกค้าแบบ First-party Data และเครื่องมือ Loyalty Program แบบครบวงจร แนะนำให้พิจารณาใช้ Rocket Loyalty CRM แพลตฟอร์มที่ออกแบบมาเพื่อช่วยให้แบรนด์สร้าง brand.com ที่มีระบบสมาชิก สะสมแต้ม และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกได้ในที่เดียว Rocket ไม่เพียงแต่ช่วยลดการพึ่งพา marketplace แต่ยังช่วยให้แบรนด์เป็นเจ้าของทุก touchpoint กับลูกค้าได้อย่างแท้จริงก่อนตัดสินใจเริ่มขายบน Shopee แบรนด์องค์กรควรชั่งน้ำหนักระหว่างความง่ายในวันนี้กับความยั่งยืนในระยะยาว เพราะสุดท้ายแล้ว ความเป็นเจ้าของลูกค้า คือปัจจัยสำคัญที่สุดของแบรนด์ในยุคดิจิทัล
Rocket Loyalty CRM
เพิ่มยอดขายและลูกค้าประจำด้วย Rocket Loyalty CRM บริหารและแบ่งระดับสมาชิก สร้างของรางวัล คูปองและกระตุ้นยอดขาย ประทับใจลูกค้าไม่แพ้บริษัทยักษ์ใหญ่
